Damar Sertliğinin Belirtileri Nelerdir?
Ateroskleroz genellikle yıllar içinde yavaş gelişir ve erken dönemde belirti vermez. Ancak hastalık ilerledikçe şu şikayetler ortaya çıkabilir:
- Göğüs ağrısı (anjina)
- Nefes darlığı
- Bacaklarda ağrı ve uyuşma (özellikle yürüyüşle artan)
- Kol veya bacaklarda güçsüzlük
- Yüksek tansiyon
- Kalp krizi veya felç (ileri evrelerde)
Damar Sertliği Nasıl Teşhis Edilir?
Ateroskleroz tanısı koymak için kullanılan başlıca yöntemler şunlardır:
- Doppler ultrasonografi: Damarların içindeki kan akışını değerlendirir.
- BT anjiyografi veya MR anjiyografi: Damar yapısını detaylı gösterir.
- Efor testi: Kalbin stres altındaki performansını ölçer.
- Kan testleri: Kolesterol ve iltihap göstergeleri analiz edilir.
Damar Sertliği Nasıl Tedavi Edilir?
1. Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Tedavinin ilk ve en önemli adımı yaşam tarzında yapılacak köklü değişikliklerdir:
- Sağlıklı beslenme: Akdeniz tipi diyet, sebze, meyve, tam tahıl, balık ve zeytinyağı tüketimi önerilir.
- Egzersiz: Haftada en az 150 dakika tempolu yürüyüş ya da aerobik egzersiz önerilir.
- Sigara bırakılmalı: Tütün ürünleri damar sağlığını hızla bozar.
- Kilo kontrolü: Obezite ateroskleroz riskini artırır.
- Stres yönetimi: Kronik stres, damar sağlığını olumsuz etkiler.
2. İlaç Tedavisi
Yaşam tarzı değişikliğiyle birlikte uygun ilaç tedavisi uygulanmalıdır:
- Statinler: Kötü kolesterolü (LDL) düşürerek plak oluşumunu yavaşlatır.
- Tansiyon ilaçları: Damar duvarına olan baskıyı azaltır.
- Kan sulandırıcılar (aspirin vb.): Pıhtı oluşum riskini azaltır.
- Diyabet ilaçları: Kan şekeri kontrolü ile damar hasarını engeller.
3. Girişimsel ve Cerrahi Tedaviler
İlerlemiş vakalarda, damar tıkanıklığı hayati risk oluşturuyorsa cerrahi müdahale gerekir:
- Stent yerleştirme (anjiyoplasti): Tıkalı damara balon ve stent yerleştirilerek açılır.
- Bypass ameliyatı: Tıkalı damar bölgesi, sağlıklı bir damar ile bypass edilir.
- Endarterektomi: Boyun damarlarındaki plakların cerrahi olarak çıkarılması.
Damar Sertliği Geri Döndürülebilir mi?
Tam olarak geri döndürmek mümkün olmasa da, yaşam tarzı değişiklikleri ve tedavi ile plak ilerlemesi durdurulabilir, hatta bazı durumlarda gerilemesi sağlanabilir. Erken müdahale bu noktada hayat kurtarıcıdır.
Ne Zaman Doktora Başvurmalıyım?
Aşağıdaki durumlarda bir kalp ve damar cerrahına başvurmanız önerilir:
- Göğüs ağrısı veya nefes darlığı yaşıyorsanız
- Ailenizde kalp-damar hastalığı öyküsü varsa
- Kolesterol, tansiyon ya da diyabet gibi risk faktörleriniz bulunuyorsa
- Sigara kullanıyor ve hareketsiz bir yaşam sürüyorsanız
